Kiedy powstał klasztor na Ślęży?

Klasztor na szczycie

Ślężański klasztor kanoników regularnych reguły św. Augustyna był jedną z pierwszych fundacji zakonnych w Polsce zgromadzenia z Arrovaise we Flandrii we Francji. Klasztor powstał, jak chce jego tradycja, w 1108 roku dzięki fundacji Piotra Włosta w miejscu gdzie –jak sadzą niektórzy historycy – miał swój zamek. Tyle jedna tradycja. Zwolennicy drugiej uważają za słuszne przyjęcie daty założenia klasztoru w latach 1128 – 1138. Najpewniejszym źródłem pisanym jest bulla papieża Eugeniusza III z 19 października 1148 roku, w której to na prośbę Arnulfa opata kościoła NMP na górze Ślęży wziął pod opiekę Stolicy Apostolskiej klasztor i zatwierdził jego posiadłości: górę i przynależności, targ pod górą i kościół św. Wojciecha we Wrocławiu.

Ze Ślęży do Wrocławia

Tak czy inaczej mnisi, którzy tu przybyli, już w 1148 roku przenieśli się do Wrocławia. Dlaczego? Nie o klimat bynajmniej chodzi. Przyczyny opuszczenia szczytu Ślęży były dwojakiego rodzaju. Pierwsza ujawniła się w momencie gdy Włost – ich protektor, obrońca i dobrodziej popadł w niełaskę. Nadane uposażenia mogły szybko zniknąć na korzyść innych klasztorów. Poza tym w razie najazdu, będąc na odludziu byli po prostu bezbronni. Klasztor na Ślęży mógł być dobrym miejscem dla ubogich, ledwie wykształconych eremitów, a nie dla zakonu z ambicjami duszpasterskimi. Mnisi otrzymali wyjątkową lokalizację – wyspę Piasek – położoną pomiędzy miastem, a Wyspą Tumską, z mostami umożliwiającymi ruch przez Odrę, w sąsiedztwie zamku, katedry i biskupa. Nie zastanawiali się więc zbytnio. Przez pewien czas istniały dwa ośrodki. ślężański i wrocławski. Z czasem powstała prepozytura w Górce, a szczyt pozostawiono swojemu losowi.

Targ pod górą

Pierwotnym uposażeniem klasztoru był m.in. targ pod górą. Nie miał nazwy. Przed 1138 r. Władysław II Wygnaniec wraz z ojcem dokonują przeglądu i wyznaczenia posiadłości kanonickich. W jej granicach znajdowały się m.in. wymieniona po raz pierwszy w źródłach pisanych nazwa Sobótki /forum in Soboth/. Dzięki zakonnikom powstała nazwa miejscowości. Pochodzi ona od soboty – chrześcijańskiej nazwy, chrześcijańskiego kalendarza – wówczas odbywał się tu targ.

Jacek Ostrowski